Kolegiata w Szamotułach

Często Goście, czy nawet Poznaniacy pytają co ciekawego zobaczyć można w okolicy. Jak mówię o Szamotułach spotykam się z pytaniem: A co tam ciekawego można zobaczyć? Dzisiejszy wpis właśnie tę zagadkę ma Państwu wyjaśnić.

Kolegiata – lokalny cud

Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Pocieszenia “Szamotuł Pani” i świętego Stanisława Biskupa i Męczennika. Jest to najstarszy zabytek na terenie miasta, ale nie to świadczy o jego wyjątkowości. Pierwotny kościół stał już na miejscu dzisiejszej kolegiaty w XIII wieku, był on drewniany. W XV wieku wybudowano na jego miejscu świątynię murowaną, w stylu późnego gotyku. Jest to właśnie nasza kolegiata. Oczywiście była ona na przestrzeni dziejów przebudowywana. Świątynia powstała za czasów kiedy miastem rządzili bracia Wincenty i Dobrogost Szamotulscy, jej rozbudowę zaś Szamotuły zawdzięczają rodowi Górków.

Duma Szamotuł

Dumą ówczesnego kościoła była biblioteka. Założona już w na początku XV wieku. Posiadała ona początkowo 24 dzieła, z czasem się rozrastała. Przy kościele funkcjonowała szkoła. Wielu uczniów kontynuowało dalszą naukę na uniwersytecie krakowskim. Mogli oni tam studiować dzięki stypendium. Ufundowane ono zostało już w XV wieku.

Kolegiata Szamotulska przechodziła różne koleje losy, miała momenty wzlotów i upadków. W XVI wieku w czasie, gdy Szamotułami rządził Łukasz III Górka została przekazana innowiercom. Kościół ten był w rękach Luteranów, a później Braci Czeskich. W XX wieku, a dokładnie w 1938 roku, kościół utracił godność kolegiaty. W czasie II wojny światowej hitlerowcy zamknęli kościół a co cenniejsze zabytki wywieźli. W 2000 roku świątynia oficjalnie odzyskała miano kolegiaty.

Zabytki kościoła

Obchodząc świątynię dookoła zobaczyć można tak zwane dołki pokutne. Ponad 200 wzbudzających ciekawość dołków. Co to było i do czego służyło poczytać można tutaj www.dworkomorowo.pl/serce-powiatu-szamotuly

Wchodząc do środka, do kościoła zadziwi nas na pewno ilość zabytków. Głównym zabytkiem jest duma Szamotuł – obraz Matki Bożej Pocieszenia Szamotuł Pani.

Obraz Matka Boża Pocieszenia

Obraz ten znajdował się w barokowym ołtarzu. Ołtarz wyrzeźbił franciszkanin -Antoni Swach w XVIII wieku. Był on znanym rzeźbiarzem, działającym w Poznaniu, między innymi w kościele franciszkanów, na wzgórzu Przemysła. Niestety w oryginale nie możemy tego ołtarza podziwiać, nie oszczędził go czas. Dzisiejszy ołtarz jest tylko kopią. Oryginalny jest natomiast obraz. Jest to ruska ikona z XVII wieku. Koronowana ona była koronami papieskimi. Jest celem wielu pielgrzymek, słynie z wielu cudów. O cudowności obrazu świadczą wota, które zobaczyć można w jego okolicy.

Matka Boska – Szamotuł Pani

Ikona Matki Boskiej Kazańskiej – malowana na drewnie. Ciekawa jest historia obrazu. Pierwszym właścicielem był kniaź ruski. Podczas jednej z bitew, za panowania Jana Kazimierza, był on wzięty wraz z żoną do niewoli. Jeden z gości króla, ówczesny właściciel Szamotuł, zobaczył u niego tenże obraz i zapragnął go mieć na własność. Kniaź jednak, nawet za cenę wolności dla siebie i żony, nie chciał się go pozbyć. Udało się to dopiero po jego śmierci. Żona oddała ikonę, w ten sposób wykupując się z niewoli. Obraz przywieziono do Szamotuł i umieszczono w kaplicy zamkowej. Wtedy z oczu Marii popłynęły czerwone łzy. Powiadomiono o cudzie odpowiednie służby kościelne, a zjawisko to uznano za cud. Dwa lata trwało ostateczne uznanie cudowności obrazu. Po tym fakcie umieszczono wizerunek Matki Bożej w kolegiacie, w nawie głównej. Król Jan Kazimierz podarował Matce Bożej srebrno-złotą sukienkę wysadzaną drogimi kamieniami. Z czasem jak już wiemy wyrzeźbiono specjalny ołtarz dla Matki Bożej i do dziś możemy ją podziwiać w nawie bocznej kościoła. Sukienkę wywieźli Niemcy w czasie II wojny światowej. Obraz uratował przed wywiezieniem kościelny Henryk Ciężki. Widział on jak Hitlerowcy pakują i wywożą cenne zabytki. Rzucił się w stronę obrazu zdarł z niego sukienkę i oddał Niemcom, zachował jednak ikonę, którą ukrywał do końca wojny. Na szczęście Niemcy nie znali historii obrazu. Po wojnie obraz zyskał nową, srebrną sukienkę. W 1970 roku obraz dodatkowo otrzymał od Pawła VI korony papieskie.

Pozostałe zabytki

Obraz Matki Bożej, to nie jedyny zabytek w szamotulskiej kolegiacie.